فضا نگه دارنده

فضا نگهدار دندان چیست؟

فضا نگهدار دندان چیست؟ جمله ای که ممکن است هر یک از ما با داستن کودک یک بار در عمر خود شنیده باشیم. فضا نگهدارنده در واقع  یک واژه کلی برای هر نوع وسیله می باشد که بعد از کشیدن دندان یا افتادن دندان طراحی و ساخته می شود تا فضای خالی دندان از دست رفته را حفظ کند. زیرا در صورتی که این فضا حفظ نشود دندان های مجاور حرکت کرده و جای خالی دندان از دست رفته را می گیرند. اغلب برای کودکانی که دندان شیری خود را بر اثر حوادث غیر منتظره از دست می دهند یا پزشک مجبور به کشیدن آن ها می شود دندان پزشکان با توجه به شرابط بدنی بیمار، سن بیمار و تعداد دندان های از دست رفته یکی از انواع فضا نگهدارنده ها را با علم و تجربه خود انتخاب کرده و به والدین کودک توصیه می کنند.

فضا نگهدار چیست ؟

در صورتی که دندان شیری زودتر از موعد از دست برود و کشیده شود باید فضای خالی که در نبود آن ایجاد می شود به صورت کامل حفظ شود زیرا ممکن است دندان های اطراف آن از هر دو طرف شروع به حرکت کردن کرده و سمت فضای خالی می روند که در نهایت نظم دندان ها از بین می رود. در صورتی که فضای خالی پر شود قطعا فضایی برای رویش دندان دائمی زیر دندان های دیگر وجود نداشته و دندان اصلی با انحراف و کج روییده می شود. یکی از نیاز های اساسی کودکان که می تواند آن ها را از استفاده از ارتودنسی در سنین بالاتر بی نیاز کند استفاده از فضا نگهدار در سن و زمان مناسب است. در ماه های اولیه بعد از کشیدن دندان فضای زیادی از دست می رود که بهتر است بلافاصله بعد از کشیدن دندان یا افتادن دندان از فضا نگهدار استفاده شود.  فضا نگهدار ها می توانند ثابت یا متحرک باشند، به همراه دندان مصنوعی یا بدون دندان مصنوعی باشند. انتخاب اینکه کدام یک از انواع فضا نگهدار برای کودک شما مناسب است بسته به عوامل مختلفی دارد که دندان پزشک تعیین خواهد کرد.

قیمت فضا نگه دار دندان

برای محاسبه قیمت فضا  نگهدار دندان عوامل بسیار مختلفی هستند که باید مورد بررسی قرار گرفته تا قیمت نهایی تعیین شود. به صورت مثال همین که باید ابتدا تعیین شود  فضا نگهدار ثابت است یا متحرک خود بر قیمت آن تاثیر زیادی دارد، فضا نگهدار یک طرفه ایت یا دو طرفه بر قیمت تاثیرگذار است و در نهایت فضا نگهداری که برای کودکان استفاده می شود با بزرگسال دارای قیمت های متفاوتی است. در واقع فضا نگهدار همان ارتودنسی پیشگیری محسوب می شود و دارای نقش بسیار مهمی در رویش و رشد درست و به موقع دندان های دائمی فرد دارد. قیمت فضا نگهدار و عوارض فضا نگهدار دندان از عوارض و قیمت ارتودنسی دندان بسیار کمتر است.  گاهی با استفاده از فضا نگهدار در کودکی دیگر نیازی به استفاده از ارتودنسی در بزرگسالی نیست و یا مدت زمان ارتودنسی در بزرگسالی را بسیار کاهش می دهد.

چرا فضا نگهدارنده مورد نیاز هستند؟

کودکان به چندین دلیل قبل از زمان موردنظر دندان ‌های کودکی خود را از دست می ‌دهند. در برخی موارد ضربه محکمی به دهان وارد می شود، مثلا در هنگام تصادفات و یا در هنگام برخورد محکم توپ به دهان. در برخی موارد، حفره های کودکی زودهنگام که به عنوان پوسیدگی دندان بطری کودک شناخته می شوند، توسعه می یابند و اغلب زمانی این اتفاق می ‌افتد که نوزادان با وجود سینه در دهان و یا بطری به خواب می ‌روند، یا برای مدت زمانی طولانی با بطری راه می روند. مقدار قند موجود در شیر، باعث پوسیدگی دندان می ‌شود که ممکن است منجر به از دست رفتن دندان شود. گاهی اوقات ممکن است برخی از دندان ‌های اولیه به دلیل شرایط ژنتیکی وجود نداشته باشند. وجود عفونت‌ های دهانی شدید که باعث از دست رفتن دندان شوند، در کودکان غیرمعمول است، اگرچه این امر غیر ممکن نیست.

چه زمانی باید از فضانگهدارنده استفاده کرد؟

صرف ‌نظر از این که چرا کودک دندان ‌های اولیه خود را از دست داده ‌است، مهم است که به منظور اطمینان از اینکه دندان های دائمی او در موقعیت ‌های صحیح رشد می کنند، به فکر فضانگهدارنده باشید. اگر یک دندان اولیه برای مدت زیادی در دهان نباشد، خطر از دست رفتن دندان های اولیه دیگر هم به وجود می آید، زیرا حمایت کافی از آن ها انجام نمی گیرد. وقتی این اتفاق می ‌افتد، دندان های موقت به مکان های دیگر حرکت می کنند و این کار باعث این می شود که دندان های دائمی در موقعیت نامناسبی رشد کنند. اگر فرزند شما دندان ‌های اولیه خود را از دست داده است و پس از مدتی دندان های دائمی رشد می کنند، ممکن است که نیازی به فضانگهدارنده نباشد. اگر دندان‌ های دائمی دیرتر رشد می کنند، با دندان ‌پزشک خود مشورت کنید تا مشخص کند که آیا نیازی به فضانگهدارنده است یا خیر.

 آیا فضا نگهدار دندان درد دارد؟

با تو جه به تحقیقاتی که انجام شده است در سن سه سالگی اغلب کودکان مجموعه کاملی از دندان های شیری را به دست می آورند که می توانند پس از آن از مواد غذایی جامد و سفت تر استفاده کنند. در واقع دندان های شیری برای حفظ فای لثه و حکم نگه دارنده برای دندان های دائمی هستند. در صوذرتی که کودک دندان شیری خود را از دست بدهد دندان پزشک توصیه می کند در اسرع وقت تا فضای خالی شده با حرکت دندان های دیگر پر نشده است اقدام به استفاده از فضا نگهدار کنند تا دندان دائمی کودک رویش کند.  معمولا کودکان اولین دندان دائمی خود را در سن 6 تا 8 سالگی در می آروند  اما روند رشد دندان های شیری در سن 2 سالگی تقریبا کامل می شود و به پایان می رسد. دندان هایی که به عنوان دندان شیری در دهان کودک وجود دارد معمولا 10 عدد در فک بالا و 10 دندان در فک پایین است که تا پایان 12 سالگی  یا جایگزین شدن دندان های دائمی به جای دندان شیری روند رویش دندان به صورت کامل بدون دندان های عقل به پایان می رسد.

آیا فضا نگهدار درد دارد ؟

بسیار از والدین به دلیل موقتی بودن دندان شیری برای آن اهمیت خاصی قائل نیستند و از آن به خوبی مراقبت نمی کنند اما دقت به این نکته ضروری است که در واقع دندان های شیری فضا را برای رشد دندان های دائمی فراهم خواهند کرد.  در صورتی که دندان شیری زودتر از موعد افتاده  جای آن ها خالی شود به مرور زمان دیگر دندان ها به سمت فضای خالی دندان از دست رفته حرکت می کنند و جای خالی آن را پر می کنند. در نتیجه جای خالی دندان شیری با دندان های دیگر پر شده و فضایی برای رویش دندان دائمی باقی نمیماند در نتیجه دندان های شیری و دندان های دائمی که می خواهند برویند به صورت نا مرتب و بهم ریخته رویش می کنند.  به همین علت استفاده از فضا نگهدارنده توصیه می شود. ممکن است این سوال برای شما پیش آید که استفاده از فضا نگهدار دندان درد دارد؟ باید بگوئیم خیر فضا نگهدار دندان تنها از حرکت دندان های دیگر به سمت فضای خالی جلوگیری می کنند و موجب جا به جایی دندان دیگری نمی شوند که بیمار دردی را حس کند.  درواقع فضا نگهدار یک حلقه است که باید در ناحیه خالی که بر اثر افتادن دندان به وجود آمده است قرار داده شود و از حرکت دندان های مجاور به سمت ناحیه خالی جلوگیری کند. از فضا نگهدار تا زمانی استفاده می شود که دندان دائمی آغاز به رویش و رشد کند در این زمان فضا نگهدار برداشته می شود.

انواع فضا نگهدار دندان کودکان

فضا نگهدارنده ها به دو دسته ثابت یا متحرک تقسیم می شوند که قصد داریم به بررسی هر یک از این موارد به همراه انواع آن بپردازیم.

فضا نگه دارنده متحرک

فضا  نگهدارنده های متحرک  بسیار مشابه به ارتودنسی متحرک هستند و باید حداقل از آن 14 ساعت از 24 ساعت شبانه روز استفاده نمود. پس از هر بار غذا خوردن باید این پلاک از دهان خارج شده و به صورت کامل شسته و تمیز شود. در آن مدت زمانی که از نگه دارنده متحرک استفاده نمی کنید باید درون یک ظرف آب قرار بگیرد. این نوع فضا نگهدارنده  از آکریلیک ساخته می شود و برای کو.دکانی که چند دندان ندارند استفاده  بیشتری دارد.

فضا نگه دارنده ثابت

این دسته از فضا نگهدارنده ها به وسیله یک چسب مخصوص که برای دندان پزشکی است به دندان کودک چسبیده می شوند  به صورتی که قابلیت جا به جایی آن وجود نداشته باشد. البته استفاده از فضا نگهدار ثابت به کودک هایی توصیه می شود که دندان های عقب خود را از دست داده اند. نگه دارنده های ثابت نیز به دو دسته یک طرفه و دو طرفه تقسیم می شوند. نگهدارنده های یک طرفه از یک سمت و نگهدارنده های دو طرفه از دو سمت ثابت نگه می دارند. با توجه به تعداد دندان هایی که کودک از دست داده باشد و با توجه به محل دندان باید متخصص ارتودنسی تعیین کند کدام یک از انواع نگهدارنده برای بیمار مناسب است و برای پر کردن حفره های دندان بیمار آن ها را بر روی فک بال یا فک پایین قرار می دهد.

فضا نگه دار ثابت خود به انواع مختلفی تقسیم می شود که در ادامه قصد داریم آن ها را بررسی کنیم. انواع فضا نگهدار ثابت عبارتند از:

فضا نگهدار ثابت باند و حلقه

فضا نگهدار های ثابت باند و حلقه با استفاده از سیم های فولادی ضد زنگ ساخته می شوند و اغلب توسط باند ارتودنسی که زمینه رشد بدون انسداد دندان دائمی بیمار را فراهم می کند، نگهداری خواهد شد. استفاده از این روش برای مواردی که یک یا چند دندان آسیای فرد در یک قوس دندانی از دست رفته باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

قوس نگهدارنده زبانی

از این نوع فضا نگهدار برای حفظ دندان های پشتی در دو طرف فک مورد استفاده قرار گرفته می شود.

قوس ترانسپلاتال

نحوه گذاشتن فضا نگهدار  قوس ترانسپلاتال بدین صورت است که  نصب بر روی فک بالا توسط سیم به دندان های کنار است که در نهایت فضا را در هر دو طرف قوس دندان حفظ خواهد کرد.

فضا نگهدار دیستال شو

در صورتی که بخواهید فضایی را برای  رشد اولین دندان مولر دائمی پس از افتادن دندان شیری حفظ کنید باید این نگهدارنده را بر روی اولین دندان آُسیای کودک حفظ کنید. برای نصب این نوع فضا نگهدار دندان پزشک باید قالب هایی از دهان بیمار تهیه کند تا فضا نگهدار به صورت منحصر به فرد برای بیمار توسط آزمایگاه دندان پزشکی تهیه شود.

کاربرد فضا نگهدار دندان

ممکن است برخی از کودکان به دلیل های کاملا مختلفی با وارد شدن ضربه به دهان آن ها دندان شیری خود را از دست بدهند. حادثه هایی مانند برخورد توپ با صورت، تصادف غیر منتظره و افتادن از پله ها می تواند موجب ایجاد زود هنگام حفره های دهانی شود که در نهایت دندان شیری از دست می رود. البته حفره های دهانی ممکن است در مواردی هم چون خوابیدن کودک زمانی که در حال مکیدن سینه یا بطری است و یا مکیدن طولانی مدت بطری به وجود می آید. قندی که در شیر موجود است باعث ایجاد حفره های دندانی در مینای دندان کودک شده و باعث سرعت بخشیدن به فرآیند افتادن دندان کودک و خالی شدن جای دندان او می شود. گاهی هم ممکن است این مشکل دارای دلیل های ژنتیکی باشد و یا بر اثر عفونت های دهانی رخ داده باشد در این صورت توصیه پزشک استفاده از فضا نگهدار برای کودک است.

به هرحال دلیل خالی ماندن جای دندان شیری هر چیزی که باشد، باید جای خالی دندان شیری برای رشد و رویش دندان دائمی به صورت کامل حفظ شود تا سلامت دیگر دندان ها تضمین شود. در غیر این صورت ممکن است به مرور مشکل کمبود فضا، به هم فشردگی دندانی، کج شدن دندان و یا نهفتگی دندانی به وجود آید. اگر جای دندان شیری مدت زمان طولانی خالی بماند ممکن است خطر لق شدن دندان های دیگر به وجود آید زیرا دندان های دیگر پشتیبان خود را از دست می دهند. اگر این اتفاق رخ بدهد و دندان های لق شده حرکت کنند دیگر فضای خالی متلق به دندان دائمی کوچیک و کوچیک تر شده و دندان دائمی نمی تواند در ناحیه اصلی خود برویش کند. فقط زمانی استفاده از فضا نگهدار دندان نیازی نیست که اگر کودک دندان شیری خود را از دست داد در کوتاهترین زمان ممکن، نشانه های رویش دندان دائمی دیده شود.  اغلب زمانی نیاز به استفاده از انواع فضا نگهدار دندان کودکان است که زودتر از موعد کودک دندان شیری خود دار از دست دهد.

مراقبت های لازم از فضانگهدار دندان

فضا نگهدار دندان چه مدت زمانی باید باقی بماند؟

مدت زمانی که باید فضا نگهدار در دهان کودک باقی بماند کاملا به سن کودک و میزان سلامت و رشد او بستگی دارد. اغلب زمانی که دندان دائمی آغاز به جوانه زدن کرد باید فضا نگهدار دندان را از دهان کودک خارج کرده تا دندان طبیعی و دائمی به خوبی رشد کند. گاهی هم ممکن است به دلیل افتادن دندان های مجاور مجبور به خارج کردن فضا نگهدار شوند. به هر حال دندان پزشک متخصص کودکان و ارتودنتیست تعیین می کند فضا نگهدار چه زمانی بهتر است از دهان کودک خارج شود.